Ana içeriğe atla

Hisse Senedi Ödünç Verme İşlemleri

BİST'teki hisselerimi ödünç vererek, hisse değer artışı ve temettü geliri dışında üçüncü bir gelir kazanabilir miyim diye düşünmeye başladım bir süredir.

Konuyla ilgili Alnus Yatırım'da şu bilgiler verilmiş:
Portföyünüzde uzun vadeli olarak tutmayı düşündüğünüz pay senetlerini Takasbank Ödünç Pay Senedi Piyasası üzerinden kiraya vererek ekstra kazanç elde edebilirsiniz. Alnus Yatırım’daki yatırım hesabınız sayesinde, belli bir oran karşılığında ödünç vereceğiniz pay senetleriniz ile portföyünüze durduğu yerden de ekstra gelir ürettirebilirsiniz. 
Bu piyasada borsa pazarlarında işlem gören A ve B grubu paylar ve borsa yatırım fonu katılma belgeleri işlem görmektedir. Ödünç piyasası işlemleri sayesinde portföyünüze ek gelir sağlayabilirsiniz. Portföyünüzde bulunan pay senetlerini değişik vadelerde ödünç vererek ek gelir elde etmiş olursunuz. Ödünç verdiğiniz pay senetlerinin mülkiyeti size aittir. Vade içerisinde işleme konu olan pay senetlerinde sermaye artırımı veya temettü ödemesi gibi hakların doğması durumunda bu haklardan siz yararlanırsınız. 
Belli koşullar dışında, pay senetlerini geri almak için vade sonunu beklemek zorunda olduğunuzdan, bu dönem içinde ödünç verdiğiniz pay senetlerini satamazsınız. Açığa satış yolu ile piyasadaki düşüşlerden yararlanma fırsatı yakalarsınız. Pay senetleri piyasasında düşüş bekliyorsanız ve elinizde pay senedi bulunmuyorsa bu piyasadan vade sonunda teslim etmek kaydıyla ödünç aldığınız pay senetlerini açığa satarak düşüşlerden ek kazanç sağlama fırsatına sahip olursunuz. 
Söz konusu piyasada her gün saat 09:30-12:00 ve 13:30-16:45 olmak üzere birbirini takip eden 2 seans yapılmaktadır.
Aracı kurumum Ziraat Yatırım da şöyle bir tanıtım videosu yayımlamış resmi YouTube kanalında:


Sitesi üzerinden de şu bilgileri paylaşmış:
Ödünç İşlem; ödünç veren tarafından ödünç alan tarafa, belirli bir dönem için sermaye piyasası araçlarının verilmesi ve aynı cins sermaye piyasası aracının mislen geri alınmasıdır. 
Ödünç işleminde, pay senetlerinin mülkiyeti değişmez ve ayrıca, ödünç süresi içinde doğan rüçhan hakkı ya da temettü gibi tüm haklar, ödünç verene aittir. 
Ödünç vererek portföyünüzde orta/uzun vadeli bulundurduğunuz, belirli bir süre “atıl” duracak olan pay senetleriyle risksiz ek kazanç sağlayabilirsiniz. 
Orta ve uzun vadeli yatırımcılar (Ödünç verenler) için portföylerini kiralayarak, temettü kazancı ve fiyat değişimleri haricinde komisyon kazancı elde etme imkânı olabilir.
Bu bilgiler ışığında gözüme çarpan bir olumsuzluk yok benim. Profesyonel olarak borsa işlemleri yapan bir arkadaşıma da bu yazının ilk haliyle danışarak fikrini almak istedim az önce, ondan gelecek bilgilerle de doğrudan yazıya ekleme yapabilir veya yeni ek bilgileri yorum kısmından ekleyebilirim. Sizin de ödünç verme işlemleriyle ilgili bildiğiniz bir olumsuzluk veya dikkat edilmesi gereken hususlar varsa belirtebilirseniz sevinirim.

Beş dakikalık araştırmam sonucunda ayrıca şu sayfadaki Yatırım Finansman'ın sunmuş olduğu bir ödünç pay senetleri hesaplama aracına ulaştım.
Anladığım kadarıyla portföyümde bulunan şirket hisselerinin istediğim kadarını, istediğim sürelerde ve istediğim kar oranlarıyla ödünç verme hakkına sahibim. Örneğin şu anki bir hisse fiyatı 8,870 olan 1000 adet EREGL hissemi 1 aylığına %5 kar oranıyla ödünç verirsem 34 TL, %20 kar oranıyla ödünç verirsem de 144 TL kazanabilirim.

Bu hesapta en kafama takılan kısım kar oranı. Sanırım bunu belirlemede özgürüz ama piyasanın altında bir şey belirlersek az kar ederiz ya da çok kar hırsıyla kimsenin tercih etmeyeceği yüksek bir kar oranı belirlersek hiç kar elde edemeyebiliriz. Bu oranları da takip etmek için sanırım şu sayfadaki Ödünç Pay Piyasası Günlük Bültene bakmak gerekiyor.
Ben bu yazıyı son haline getirirken arkadaşım da kısa ve net bir cevapla dönüş yaptı:
Hisselerin satılması gibi bir niyet yoksa ödünç verilebilir. Ama büyük kağıtlarda çok faiz oranı olmuyor bildiğim kadarıyla.
Daha çok bilgi için YouTube'a bakmak istediğinizde izleyebileceğiniz pek video yok ne yazık ki ya da ben de bulamamış olabilirim. Yine de şu iki videoya göz atabilirsiniz:



Bulduğum ilk fırsatta Ziraat Yatırım'daki müşteri temsilcimle görüşüp hisselerimi ödünç vermek için neler yapmam gerektiğini öğreneceğim. Umarım şöyle bir sözleşme imzalamak için şubeye çağırmazlar ve işlemleri internet şubesinden halledebilirim.

Örneğin hisse ödünç alıp sonrasında açığa satış yapmak bana çok riskli ve en azından şu anki bilgimle kaçınmam gereken bir işlem gibi gelirken hisse ödünç vermek olabildiğince karlı ve güvenli bir işlem gibi geliyor.
(Karikatür şu adresten alınmış, metinlerinde küçük değişiklikler yapılmıştır)

Siz ne düşünüyorsunuz konuyla ilgili, yatırım anlayışınız içinde hisse ödünç almaya veya vermeye yer var mı?

Bu yazıyla yayınlanır yayınlanmaz karşılaşırsanız büyük ihtimalle siz bu satırları okurken ben de şu makaleyi okuyor olacağım. Siz de bir göz atabilirsiniz isterseniz.

Yorumlar

  1. Hisse ve gayrimenkul yatırımını şöyle eşliyordum kafamda:

    hissenin ait olduğu şirketin batması = gayrimenkulün yanması, yıkılması...
    hissenin yüksek pirim yapması = gayrimenkulün önünden metro geçmesi :)
    hisse değer artışı = gayrimenkul değer artışı
    hisse temettü ödemesi = gayrimenkul kira ödemesi

    şimdi aşağıdaki denklemin sağ tarafına ne koyacağım emin değilim :/

    hisse kiralama getirisi = ?

    Belki şöyle bir değişiklik yapabilirim. Temettü ödemesini, site yönetiminin kar elde ederek ev sahiplerine dağıtması olarak düşünebilirim. Yani nasıl başaracaklarsa aidat almak yerine elde ettikleri karı bölüştürecekler :) Hisse kiralama getirisini de gayrimenkul kira ödemesi olarak ele alabilirim.

    Pek de gerekli bir düşünce değil ama borsayla yeni tanışacaklara anlatım yaparken işe yarayabilir.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Anıl bey, düşünmeden tamamladım ve hisse kiralama getirisi sanırım tam olarak sahibi olduğunuz tarlayı ortakçı olarak kiraya vermek olabilir. Başkası eker, sular, biçer, satar. Siz sıfır risk ile daha önceden belirlenmiş olan kira ücretini alırsınız. Tarlayı eken ise aldığı tüm risklere karşı (dolu yağması, yağmur yağmaması, ürünün o sene pek para etmemesi, yanması, satınca parasını tahsil edememesi veya tam tersi durumlar) kazanç veya kaybını gerçekleştirir. Ya da gayrimenkül derkenn evden bahsediyorsanız size daha önce bahsettiğim "daireyi siz alın, biz günlük kiraya verelim, size piyasa fiyatlarının üstünde aylık kira bedeli ödeyelim" dolandırıcılığını örnek gösterebiliriz :) Sevgiler, Umut.

      Sil
  2. Ödünç vermenin açıkçılara fırsat verildiği için böyle bir pozisyon alınmaması gerektiği söylenmiş bir yatırımcı tarafından:

    "(Hisselerinizi ödünç) vermeyin açıkçılara fırsat verirsiniz, ettiğiniz kar, başkasının zararının komisyonudur."

    https://twitter.com/uzunvadecii/status/1215006265811845121

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu mantıkla altın, dolar, vs. alıp satmamak lazım. Biz kar ediyorsak birisi zarar ediyordur :) sonuçta açığa satanda bir risk alıyor her yatırımcı gibi. %100 kar garantisi yok ve bazen çok büyük zarar da edebilir.

      Sil
  3. Aşağıdaki bağlantıda bir başka yatırımcı öpp hakkında epey bir bilgi paylaşmış:

    'Güzel soru... Elbetteki her yapılan açığa satış da fiyat düşüşüne katkıda bulunuyor. Bu yüzden bazı yatırımcılar "benim hissemi düşürmeye çalışan kişiye ben niye hisse ödünç vereyim" diyor. Ama şu da bir gerçek açıkçı T+2 de o hisseyi bedeli ne olursa olsun ödünç almak ZORUNDA.'

    https://twitter.com/ercangocmen/status/1146504428838629377

    YanıtlaSil
  4. Portföyümle şöyle bir deneme yaptım:

    Hisse Lot Sayısı Bir Ay Kirası (%5)
    ALKA 200 5
    ANACM 1009 15
    ASELS 1 0
    BOLUC 100 2
    DESPC 400 8
    DMSAS 91 1
    ENJSA 150 5
    EREGL 630 21
    HEKTS 485 19
    INDES 40 2
    ISDMR 1000 28
    ISYAT 1000 10
    KORDS 70 4
    RTALB 532 4
    SARKY 1000 22
    SASA 100 4
    SISE 200 4
    SODA 1000 24
    TCELL 100 5
    TRKCM 1000 14
    TPLAM: 197

    Kullandığım araç sadece 5 ve 5'in katlarına izin verdiği için %5'i seçtim ama muhtemelen daha düşük bir oran geçerli olacaktır. Bu yüzden 197 TL değil de 100 - 130 TL daha gerçekçi bir tahmin olacaktır.

    Ayrıca hangi zaman aralığının (günlük, haftalık aylık) en karlı olacağı hakkında şu an bir fikrim yok.

    YanıtlaSil
  5. Anıl Bey,

    Ödünç vermekle ilgili bir gelişme var mıdır acaba? Deneme şansınız oldu mu? Gerçi bugünlerde açığa satış yasaklandığından ödünç vermekte yasaklanmıştır diye düşünüyorum.

    Saygılarımla

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yazıyı yayımladıktan sonraki ilk iş günü o zamanki müşteri temsilcimi aradım konuyla ilgili. Tüm portföyümü ödünç vermek istiyorum dedim. İlk başta tam anlayamadı. Sonra anladı. En çok hangi hisseniz var onun için işlem yapalım dedi. Sonra bir ekrana baktı sanırım, o an hiçbir hisse listelenmediği için işlem yapamıyorum dedi. O şekilde kaldı, ben de daha sonra bir girişimde bulunmadım.

      Bu ek gelir kaynağından kesinlikle yararlanmayı düşünüyorum. Biraz daha ortalık sakinleşsin işlemi tekrar gerçekleştirmeye çalışacağım. Yeni bir yazıyla veya bu yazıya bir yorumla gelişmeleri paylaşırım.

      Sil
    2. Hızlı yanıt için teşekkürler Anıl Bey,
      Ben de bu sırada Takasbank'ın 2020 tüm verilerini inceledim. Ödünç verme süresi ortalama 2 gün, EREGL gibi köklü şirketlerde faiz oranı ortalama 2 %, AYGAZ, TAVHL, AKSA, ANHYT gibi hisselerde 5-200 % arası faizler gördüm. Ancak, köklü hisselerde daha sıklıkla ödünç verildiğini diğer yan şirketlerin ise çok nadiren, ayda 1-2, ödünç verilmek için uygun olduğunu farkettim.
      Yeni bir yatırımcıyım, 2020 krizini fırsat bilerek hisse almaya başladım, blog'unuz sayesindede ödünç vermekten haberdar oldum, mutlaka deneyeceğim.
      Teşekkür ederim.

      Sil
  6. Bu konuda tekrar girişimde bulunan biri oldu mu yazar ya da okurlar arasında?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şu an açığa satış serbest olmadığı için ödünç verme işlemleri de mümkün değil diye biliyorum. Eğer geçmiş deneyimlerini paylaşacak eski yatırımcılar denk gelip cevaplamazsa yeni deneyimler için bekleyeceğiz bir süre daha.

      Sil
  7. Anıl Bey merhabalar, öncelikle bilgilendirme için teşekkür ederiz. Acaba hisse kiralama işlemini gerçekleştirebildiniz mi eğer gerçekleştirdiyseniz ne yapmamız lazım söyler misiniz?

    YanıtlaSil
  8. Merhaba, ödünç piyasa işleri hakkında geçen 2 hafta önce internette rast geldim. Bugün araştırmaya devam ederken bu blogu fark ettim. Ödünç piyasası işlemi hisse sahipleri atıl duran hisselerini aracı kurum vasıtasıyla ödünç piyasasına emanet ediliyor. Oy hakkı kaybetme dışında hiç bir hak kaybı olmuyor. Aracı kurumumla konuştum . Her gün bu emri aracı kurumu arayıp vermemiz gerekiyor. Çünkü onlar kendileri sizin hisse senetlerinizi sizin emriniz dışında veremiyorlar olduklarını öğrendim. Eregli %2 komisyon az gözüküyor ama unutulmaması gereken bu hisse senedi değeri üzerinden olduğu. Örnek verecek olursam Elimizde 100 Eregl var Fiyat bu sene 1 tl . Elimizdeki toplam değer 100 TL (bunu yılın her günü verirsek yani hiç boş gün olmayacak şekilde) ortalama 2,89 % o yıl ekstra 2,89 TL getiri elde ediyoruz. Hissenin değeri öteki yıl hissenin fiyatı 2 lira olduğunu ve elimizde gene 100 lot Eregl olduğunu varsayalım. Elimzdeki toplam değer 200 tl ve bunun ortalama %2,89 faizden hiç boş gün geçirmeden verirsek öteki sene 5 tl nin üzerinde komisyon alıyorsunuz.

    Eregl baktım son 3 senenin komisyonu %2,89

    YanıtlaSil
  9. Bugün yine aracı kurumumla konuştum. Özetle bunun teoride olsa da pratikte pek olmadığını söylediler. Elimdekiler zaten yaygın, kolay bulunan hisseler olduğu için benlik pek bir durum olmadığını/olmayacağını söylediler. Özellikle şunu da sordum, sizi arayıp şu şu hisselerimi ödünç vermek istiyorum gibi bir iş akışı var mı diye, onlar da böyle bir şeye gerek olmadığını, eğer ödünç vermelik bir durum olursa onların bana ulaşacağını söylediler. Benim için bir iki sene daha rafa kalktı bu durum. Sonrasında yine bakıp bilgi paylaşırım. Sizler de güncel deneyimlerinizi paylaşabilirsiniz.

    YanıtlaSil

Yorum Gönder